Pierwsza strona "Lek≤w na £wiecie"

Utrata zmys│u smaku po fenytoinie

Fenytoina jako lek przeciwdrgawkowy jest w u┐yciu od prawie 60 lat. Do jej og≤lnie znanych dzia│a± niepo┐╣danych zalicza siΩ wp│yw na morfologiΩ krwi, zwiΩkszanie poziomu enzym≤w w╣trobowych, zaburzenia o£rodkowonerwowe, zanik m≤┐d┐ku, przerost dzi╣se│ i alergiczne zapalenie sk≤ry. Ostatnio odkryto, ┐e dochodzi do tego utrata zmys│u smaku czyli ageuzja.
Upo£ledzenie czucia smaku bywa nastΩpstwem rozmaitych zaburze± wrodzonych i nabytych, najczΩ£ciej jednak jest to zjawisko polekowe, czΩsto obserwowane po inhibitorach konwertazy angiotensyny i po antybiotykach, w│╣cznie z penicylin╣. Po usuniΩciu czynnika przyczynowego nastΩpuje zwykle pe│na remisja. Jak siΩ przypuszcza, mechanizm utraty smaku mo┐e mieµ dwojakie pod│o┐e: bezpo£redniego dzia│ania toksycznego lub zjawiska na tle immunologicznym.
(Lancet 1998, 351, 1101 û oprac. kb)

Nowe leki na nietrzymanie moczu

W Wielkiej Brytanii dopuszczono do obrotu propiwerynΩ (Detrunorm firmy Schering-Plough) w leczeniu nietrzymania moczu. Wcze£niej (ju┐ w 1992 r.) preparat ukaza│ siΩ w Niemczech.
Propiweryna dzia│a zwiotczaj╣co na miΩ£nie g│adkie. Ma podw≤jny mechanizm dzia│ania - dzia│a antymuskarynowo oraz jako antagonista wapnia. ZwiΩksza pojemno£µ pΩcherza i zmniejsza czΩsto£µ mikcji. Z powodu s│abszego dzia│ania antymuskarynowego w por≤wnaniu z innymi lekami stosowanymi w nietrzymaniu moczu daje mniejsze objawy niepo┐╣dane.
Wed│ug firmy Schering-Plough propiweryna jest nie mniej skuteczna i lepiej tolerowana ni┐ oksybutynina. W Wielkiej Brytanii bΩdzie lekiem konkurencyjnym dla tolterodyny (Detrusitol firmy Pharmacia & Upjohn), kt≤ra wesz│a na rynek w lutym 1998 r. Detrunorm ma postaµ tabletek po 15 mg, w jednym opakowaniu zawiera 28 tabletek.
Rynek lek≤w na nietrzymanie moczu jest bardzo niedoszacowany. Tylko w Wielkiej Brytanii ocenia siΩ, ┐e na schorzenie to cierpi╣ 3 mln os≤b, z kt≤rych tylko jedna trzecia szuka porady lekarskiej. Aby podnie£µ £wiadomo£µ spo│eczn╣, îwiatowa Organizacja Zdrowia zamierza przeklasyfikowaµ nietrzymanie moczu uznaj╣c je za chorobΩ, a nie stan.
Tymczasem ameryka±ska firma Afferon Corporation og│osi│a zachΩcaj╣ce wyniki bada± I/II fazy, przeprowadzonych w Europie nad produkowanym przez ni╣ lekiem na nietrzymanie moczu - rezyniferatoksyn╣. Dzia│a on poprzez hamowanie hiperaktywnych neuron≤w czuciowych w pΩcherzu moczowym. W badaniach tych 14 pacjent≤w z nietrzymaniem moczu, wywo│anym r≤┐nymi schorzeniami neurologicznymi, otrzymywa│o rezyniferatoksynΩ lub placebo w postaci pojedynczej iniekcji bezpo£rednio do pΩcherza moczowego. U 71% pacjent≤w leczonych rezyniferatoksyn╣ zaobserwowano poprawΩ w zakresie niekt≤rych lub wszystkich objaw≤w nietrzymania moczu. Nie stwierdzono dzia│a± niepo┐╣danych leku. WstΩpne analizy wykaza│y, ┐e w ci╣gu 3 miesiΩcy leczenia epizody nietrzymania moczu zdarza│y siΩ o 23-67% rzadziej, przy jednoczesnym wzro£cie £redniej objΩto£ci pΩcherza moczowego o 88 ml.
(SCRIP 1998, 2374, 22 û oprac. Artur Harabin)

Seretide w leczeniu astmy

Szwecja jest pierwszym rynkiem na £wiecie, na kt≤rym zosta│ wprowadzony do lecznictwa nowy lek przeciwko astmie - Seretide firmy Glaxo Wellcome. Jest to po│╣czenie salmeterolu (Serevent) - d│ugo dzia│aj╣cego agonisty receptor≤w beta-2 i propionianu flutykazonu (Flixotide) - kortykosteroidu. Po│╣czenie takie jest korzystne u pacjent≤w, kt≤rzy stosuj╣ leki rozszerzaj╣ce oskrzela, a wymagaj╣ jednocze£nie terapii steroidami. Seretide jest pierwszym lekiem, kt≤ry po podaniu 2 razy dziennie dawki z pojedynczego inhalatora zapewnia 24-godzinny efekt terapeutyczny.
Nie jest to pierwszy lek przeciw astmie firmy Glaxo Wellcome, bΩd╣cy kombinacj╣ dw≤ch znanych i stosowanych lek≤w. Przyk│adem mo┐e byµ Ventide, po│╣czenie salbutamolu i beklometazonu.
R≤wnolegle firmy Astra prowadzi badania nad podobnym po│╣czeniem lek≤w przeciw astmie - formoterolu i budesonidu. Wprowadzenie tego typu lek≤w, bΩd╣cych kombinacj╣ dw≤ch £rodk≤w leczniczych, budzi pewne kontrowersje w£r≤d specjalist≤w. Opr≤cz wielu zalet wymienia siΩ tak┐e ujemne strony takiej terapii, np. niemo┐no£µ zmiany dawki jednego ze sk│adnik≤w.
(SCRIP 1998, 2369, 17 û oprac. Anna Goldnik)

Tirapazamina przed│u┐a czas prze┐ycia

Firma Sanofi zamierza wprowadziµ do lecznictwa sw≤j nowy lek przeciwnowotworowy û tirapazaminΩ (Tirazone), na podstawie obiecuj╣cych wynik≤w bada± klinicznych. Lek ten w skojarzeniu z cisplatyn╣ wykaza│ znaczne przed│u┐anie czasu prze┐ycia w por≤wnaniu z sam╣ cisplatyn╣ w leczeniu niedrobnokom≤rkowego raka p│uc (NSCLC).
Tirapazamina jest pierwszym zwi╣zkiem z nowej syntetycznej grupy benzotriazyn. Ma szczeg≤lne w│a£ciwo£ci; w odr≤┐nieniu od wiΩkszo£ci innych lek≤w przeciwnowotworowych sama wykazuje dzia│anie minimalne, natomiast dzia│a wysoce synergistycznie w skojarzeniu z cisplatyn╣ oraz û jak wykazano w badaniach przedklinicznych û z taksanami oraz (w mniejszym stopniu) z etopozydem. Z niejasnych przyczyn dzia│anie jej jest zale┐ne od schematu podawania; musi byµ podana na dwie godziny przed innym lekiem. Nowy jest te┐ mechanizm dzia│ania tirapazaminy. Dzia│a ona cytotoksycznie na niedotlenione kom≤rki nowotworowe, gdzie rozpada siΩ tworz╣c wolny rodnik, kt≤ry uszkadza DNA. Oporno£µ guz≤w na napromieniowanie i chemioterapeutyki jest zwykle spowodowana tym, ┐e leczenie to nie dociera do niedotlenionej czΩ£ci guza.
Rak p│uc jest g│≤wn╣ przyczyn╣ zgon≤w w USA. Rocznie rozpoznaje siΩ oko│o 180 tys. przypadk≤w, a ponad 160 tys. chorych umiera. NajczΩstsz╣ postaci╣ jest niedrobnokom≤rkowy rak p│uc (NSCLC), stanowi╣cy 80% wszystkich przypadk≤w raka p│uc. Zale┐nie od stadium choroby g│≤wnym sposobem leczenia jest zabieg chirurgiczny i na£wietlanie promieniami X; do niedawna panowa│ sceptycyzm w odniesieniu do warto£ci chemioterapii. PiΩcioletni okres prze┐ycia wynosi dla zlokalizowanego raka 49% i zmniejsza siΩ do 18% przy przerzutach umiejscowionych oraz do 2% przy przerzutach rozsianych.
Na dorocznym kongresie Ameryka±skiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej przedstawiono wyniki bada± klinicznych fazy III nad tirapazamin╣ w skojarzeniu z cisplatyn╣ (badanie CATAPULT I). W fazie II s╣ badania nad skojarzeniem trzech lek≤w: tirapazaminy, cisplatyny i taksolu w leczeniu NSCLC.
(SCRIP 1998, 2341, 26 û oprac. AM)

Cytalopram na rynku ameryka±skim

Cytalopram û lek antydepresyjny (Celexa) z grupy SSRI (inhibitor≤w wybi≤rczego wychwytu zwrotnego serotoniny) zosta│ zarejestrowany w Stanach Zjednoczonych. Lek jest produkowany przez firmΩ Forest na licencji firmy Lundbeck, a w promocji bierze udzia│ r≤wnie┐ firma Warner-Lambert.
Pomimo äzat│oczeniaö rynku USA £rodkami antydepresyjnymi z grupy SSRI producent oczekuje, ┐e cytalopram zajmie wa┐n╣ pozycjΩ. Podkre£lane s╣ jego korzystne cechy nie wystΩpuj╣ce u konkurencyjnych £rodk≤w z tej samej grupy: szybki pocz╣tek dzia│ania (ju┐ w ci╣gu tygodnia), mniej dzia│a± niepo┐╣danych (zawroty g│owy, lΩk, bezsenno£µ lub nadmierna sk│onno£µ do snu). Inn╣ korzystn╣ cech╣ leku jest mniejsza czΩsto£µ interakcji z innymi lekami, z powodu tylko nieznacznego hamowania cytochromu P-450. Kojarzenie cytalopramu z inhibitorami monoaminooksydazy jest jednak przeciwwskazane.
Cytalopram jest obecnie wiod╣cym pod wzglΩdem warto£ci sprzeda┐y lekiem z grupy SSRI na trzynastu rynkach, w tym o£miu europejskich (gdzie jest sprzedawany przez firmΩ Lundbeck jako Cipramil). Po 2002 r. wygasn╣ patenty dotycz╣ce racemicznej formy cytalopramu; firmy Forest i Lundbeck planuj╣ wprowadzenie do obrotu w USA jednego z izomer≤w cytalopramu, poniewa┐ patenty na taki zwi╣zek (i zwi╣zane z nimi prawa rynkowe) wygas│yby dopiero w 2009 roku.
(SCRIP 1998, 2342, 24 i 2354, 22 û oprac. Jan Tatarkiewicz)